Κοζάνη | Αθήνα
Οίδημα + Λεμφοίδημα κάτω άκρων
Οίδημα εννοούμε τη διόγκωση, πρήξιμο που μπορεί να εμφανιστεί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Υπάρχουν πολλοί τύποι οιδήματος που μπορεί να προσβάλλουν τα άνω ή/και τα κάτω άκρα. Οι συνηθέστεροι τύποι συνδέονται με φλεβική ανεπάρκεια ή φλεβική θρόμβωση, νεφρική ανεπάρκεια, καρδιακή ανεπάρκεια, λεμφοίδημα ή άλλες συστηματικές παθήσεις όπως αυτοάνοσα νοσήματα. Στις περισσότερες από τις ανωτέρω καταστάσεις το οίδημα είναι αμφοτερόπλευρο και εμφανίζεται περισσότερο στα κάτω άκρα.
Αντιθέτως σε περίπτωση λεμφοιδήματος και φλεβικής αιτιολογίας οίδημα, εκτός της φλεβικής ανεπάρκειας, το οίδημα εμφανίζεται σε ένα από τα δύο άκρα. Πάνω από 90% των οιδημάτων εμφανίζονται στα κάτω άκρα και είναι αυτά που θα αναλύσουμε παρακάτω.
Με τον όρο λεμφαγγεία εννοούμε ένα σύστημα μικρών αγγείων των οποίων ο ρόλος είναι η μεταφορά της λέμφου από την περιφέρεια του σώματος στην καρδιά.
Η λέμφος είναι ένα διαυγές υγρό που υπάρχει στους ιστούς και περιέχει θρεπτικά στοιχεία και κύτταρα που παίζουν ρόλο κυρίως στην άμυνα του οργανισμού.
Μέρος του λεμφικού συστήματος είναι και οι λεμφαδένες.
Υπάρχουν δυο τύποι λεμφοιδήματος: πρωτογενές και δευτερογενές.
To πρωτογενές ή πρωτοπαθές λεμφοίδημα είναι σπάνιο. Συμβαίνει όταν κάποιος έχει γεννηθεί με απλασία ή υποπλασία μέρους του λεμφικού δικτύου. Αυτό σημαίνει ότι κάποια κομμάτια του λεμφικού δικτύου απουσιάζουν ή είναι ατροφικά.
Το δευτερογενές ή δευτεροπαθές λεμφοίδημα είναι το πιο σύνηθες. Οφείλεται συνήθως σε άλλες αιτίες και μπορεί να εμφανιστεί μετά από χειρουργική επέμβαση αφαίρεσης λεμφαδένων για νεοπλασίες (π.χ. καρκίνος μαστού), μετά από ακτινοθεραπεία ή ακόμα και λόγω καρκίνου όταν αυτός διεισδύει και αποφράσσει τους λεμφαδένες.
Καλοήθη αίτια λεμφοιδήματος μπορεί να είναι μια οποιαδήποτε χειρουργική επέμβαση που πολλές φορές αναπόφευκτα οδηγεί σε τραυματισμό και διακοπή της λεμφικής κυκλοφορίας, μια λοίμωξη ή τραύμα. Το λεμφοίδημα μπορεί να εμφανιστεί λίγες μέρες, λίγους μήνες ή πολλά χρόνια μετά.
Το λεμφοίδημα μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνια σωματικά, ψυχολογικά και κοινωνικά προβλήματα στους ασθενείς που πλήττει. Θεραπεύεται δύσκολα, αλλά με έγκαιρη παρέμβαση και μεθοδική φροντίδα το πρήξιμο και τα συμπτώματα μπορούν να ελαχιστοποιηθούν.
Το λεμφοίδημα μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ανάλογα με τη σοβαρότητά του σε 4 στάδια:
Το πρώτο βήμα στη θεραπεία ασθενούς με οίδημα στα κάτω άκρα είναι η διαγνωστική προσέγγιση της νόσου. Πρέπει δηλαδή πρωτίστως να διευκρινιστεί αν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη αιτία του οιδήματος.
Υπάρχουν πολλές συστηματικές παθήσεις που μπορεί να συνδέονται με την εμφάνιση οιδήματος και στα δύο κάτω άκρα. Οι συχνότερες από αυτές είναι η καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια, η φλεβική ανεπάρκεια και διάφορα άλλα συστηματικά νοσήματα.
Απαραίτητο επίσης στοιχείο στη διάγνωση είναι η χρήση υπερήχου προκειμένου να εξεταστεί η πιθανότητα της ύπαρξης αρτηριακής η φλεβικής νόσου. Σε υποψία ύπαρξης αρτηριακής νόσου μπορεί να χρειαστεί η διενέργεια αγγειογραφίας, ενώ σε περίπτωση ισχυρής υποψίας για φλεβική νόσο στην πύελο ή την κοιλιά χρειάζεται περαιτέρω διερεύνηση με αξονική ή μαγνητική φλεβογραφία. Στις συνήθεις αιτίες οιδήματος σε ένα από τα δύο κάτω άκρα είναι τα λεγόμενα μη-θρομβωτικά νοσήματα των λαγονίων φλεβών (NIVLs) και το Μεταθρομβωτικό σύνδρομο.
Η διάγνωση του λεμφοιδήματος προκύπτει κυρίως από την κλινική εικόνα και τον αποκλεισμό άλλων αιτιών όπως αναφέρθηκαν παραπάνω. Αφού καταλήξουμε στη διάγνωση του λεμφοιδήματος ως αιτία οιδήματος στα κάτω άκρα θα πρέπει να καθοριστεί ο τύπος του (Πρωτοπαθές ή δευτεροπαθές), το στάδιο (κλινικό στάδιο 1-4) και να ακολουθήσει η αντιστοιχεί θεραπεία.
Μια ιδιαίτερη κατηγορία λεμφοιδήματος είναι το φλεβικό λεμφοίδημα όπου υπάρχει εικόνα λεμφοιδήματος αλλά η αιτία του είναι κάποια φλεβική πάθηση. Σε αυτή την περίπτωση ακολουθεί πρώτα η θεραπεία της φλεβικής πάθησης και έπειτα η θεραπεία του λεμφοιδήματος.
Δυστυχώς η θεραπεία του λεμφοιδήματος είναι καθαρά και μόνο συμπωματική. Κάποιες προσπάθειες χειρουργικής θεραπείας που έγιναν στο παρελθόν δεν είχαν τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει τα παρακάτω μέτρα:
Για τη σωστή θεραπεία του λεμφοιδήματος είναι απαραίτητη η συνεργασία του αγγειοχειρουργού με εξειδικευμένους θεραπευτές λεμφοιδήματος.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι η επιμελής φροντίδα των ποδιών η οποία βοηθά στην πρόληψη λοιμώξεων. Για αυτό το λόγο πρέπει:
